Ο Εμπρησμός ως εδαφική τρομοκρατία

 

                                         *Των Ν.Διαμαντή και Γ. Σταμούλη

Σε δημοσίευμα του 'ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ"  υπάρχει σχετικό ρεπορτάζ όπου αναφέρει ότι  "υψηλόβαθμα στελέχη κρατικών υπηρεσιών – ανάμεσα σε αυτούς προϊστάμενοι δασικών υπηρεσιών -, σημαντικά στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά και ιδιώτες φέρεται να εμπλέκονται σε δύο μεγάλα κυκλώματα εμπρησμών, με σκοπό τον αποχαρακτηρισμό δασικών εκτάσεων ή και για να ικανοποιηθούν άλλα συμφέροντα!".

Πέρα από τα αναφερόμενα στο ρεπορτάζ, αλλά κυρίως πέρα από την εξιχνίαση της ίδιας της υπόθεσης, αυτό που αναδεικνύεται για πολλοστή φορά, είναι η πολυεστιακή εξέταση του "εθνικού προβλήματος" των πυρκαγιών. 

Πάνω από μια δεκαετία, μετά τις επίσης φονικές πυρκαγιές του 2007, το παραπάνω ρεπορτάζ μας θύμισε μια συνέντευξη που είχε παραχωρήσει   στην "Καθημερινή" ο   τότε  αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για θέματα Δικαιοσύνης, Φράνκο Φρατίνι, ο οποίος  είχε εισάγει  στο ευρωπαϊκό λεξιλόγιο την έννοια της εδαφικής ή χωροταξικής τρομοκρατίας.

Ο Φ.Φρατίνι  προσέθετε τη συμφωνία του στο χαρακτηρισμό των πυρκαγιών ως σύμμετρη απειλή, διευκρυνίζοντας ότι αν οι εμπρηστές παραμένουν ένα φαινόμενο αυστηρά τοπικού χαρακτήρα, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν προξενούν τρομερές καταστροφές.

Σημείωνε επίσης ότι έχοντας στο νου του, την ιταλική εμπειρία, ότι ο χαρακτηρισμός περί εδαφικής εμπειρίας, βασίζεται στις έρευνες των αιτιών των πυρκαγιών από την ιταλική αστυνομία, η οποία
 εντοπίζει τοπικά συμφέροντα, μια τοπική τρομοκρατία, άτομα από την ίδια την περιοχή που έχουν σαν στόχο την καταστροφή της ίδιας τους της περιοχής, πράξη καθαρά τρομοκρατική.

Στους πολλούς  εντοπισμένους λόγους, ο Ευρωπαίος αντιπρόεδρος, ξεχωρίζει  δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις εμπρηστών, οι οικοπεδοφάγοι και αφ' ετέρου άλλα οικονομικά συμφέροντα: για παράδειγμα απολυμένοι δασεργάτες και γενικά δασικοί που επιδιώκουν να επαναπροσληφθούν για την αναδάσωση ή, ένα ακόμα πιο ακραίο παράδειγμα στην Ιταλία, δύο γιατροί, η μία γυναίκα, που έγιναν εμπρηστές για να εξασφαλίσουν πελατεία μεταξύ των θυμάτων. 

Για να συμπληρώσει ότι "υπάρχουν βέβαια φυσικοί παράγοντες που βοηθούν, όπως οι ισχυροί άνεμοι, όμως οι εμπρηστές γνωρίζουν ακριβώς πώς να εκμεταλλευθούν τη δύναμη και τη διεύθυνση του ανέμου, γνωρίζουν ακριβώς ποια είναι η κατάλληλη στιγμή για να βάλουν τη φωτιά και πού πρέπει να τη βάλουν, ακόμα και σε κατοικημένες περιοχές."

Πέρα από τις διαπιστώσεις ο  Φ.Φρατίνι , δώδεκα χρόνια πριν, διατυπώνει και μια σειρά από εξαιρετικά σημαντικές διαπιστώσεις:

- "Το πραγματικά σημαντικό εν προκειμένω, η δική μου συμβουλή σε ό,τι αφορά τις πυρκαγιές, είναι, εκ πείρας, μία: ο συντονισμός. Στην πρόληψη των πυρκαγιών, την αντιμετώπισή τους, τη διεξαγωγή ερευνών και τέλος τη σύλληψη των δραστών πρέπει να είναι αρμόδια μία και μόνο υπηρεσία. Μια υπηρεσία επανδρωμένη από έμπειρα στελέχη, ικανά μεταξύ άλλων να παρεισφρήσουν στις τοπικές κοινωνίες, στις οποίες οι πάντες γνωρίζουν τους πάντες συμπεριλαμβανομένων, εν τέλει, των εμπρηστών." 

- "Κρίσιμο ρόλο πρέπει να διαδραματίσει και η νομική θωράκιση του δάσους, να προσδιορίζονται αμέσως και επακριβώς οι καμένες εκτάσεις και να απαγορεύεται αυστηρά, με ιδιαίτερα σαφείς και διαφανείς νόμους, η οικοδόμησή τους για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Στην Ιταλία απαγορεύουμε κάθε οικοδομική δραστηριότητα σε καμένες εκτάσεις για 20 χρόνια μετά τη φωτιά. Αν δεν υπάρχουν τέτοιες πρόνοιες, τότε απλώς ενθαρρύνουμε τους εμπρηστές.

Λίγα χρόνια μετά από την συνέντευξη του Φ.Φρατίνι δημοσιεύεται στην  "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία  το πόρισμα των Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης για τους αποχαρακτηρισμούς δασικών εκτάσεων και τον χαρακτηρισμό τους ως γεωργικών σε  εκτάσεις που είχαν καεί από τις καταστροφικές και φονικές  πυρκαγιές του 2007.

*Ο Νίκος Διαμαντής είναι Αντιστράτηγος ε.α. και ο Γιάννης Σταμούλης Αρχιπύραρχος του Πυροσβεστικού Σώματος